Chẩm chéo cho đến nay đã được rất nhiều người biết tới, nhưng vẫn còn một số người chưa biết đến loại thức chấm đặc biệt này. Bài viết này sẽ giúp những ai chưa biết sẽ có thể hiểu thêm về thức chấm này, từ đó có thể tự làm ra loại thức chấm đặc sắc này để phục vụ các bữa tiệc gia đình. Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết này nhé.
Chẩm chéo là gì?
Chẩm chéo hay nói cách khác là chẳm chéo, đây là một loại thức chấm hoặc gia vị đến từ dân tộc Thái nằm ở khu vực Điện Biên thuộc vùng núi Tây Bắc nước ta. Đây là loại thức chấm mang đạm vị núi rừng cực kỳ đặc biệt và hấp dẫn, nhất là với những ai chưa từng thử qua loại gia vị này, thì cảm giác sẽ càng phấn khích hơn nữa.
Chẩm chéo thường được sử dụng là gia vị để chấm các món luộc, các loại xôi, đồ nước hoặc ngay cả dùng để chấm rau sống cũng rất phù hợp. Đây là loại thức chấm không thể không có trong các bữa ăn của người Thái, kể cả người không phải dân tộc Thái cũng có rất nhiều người cũng coi đây là thức chấm không thể thiếu trong bữa ăn.
Ngoài việc làm thức chấm cho các món ăn khác, thì đây cũng được coi là một món chua riêng biệt. Đây là loại thức chấm có cực kỳ nhiều nguyên liệu khác nhau được kết hợp lại thành một thể thống nhất. Nhưng cách làm cũng không quá phức tạp, chỉ cần nắm rõ các bước và nguyên liệu thì bất cứ ai cũng thể làm ra chẩm chéo chuẩn vị Tây Bắc.
Cách để làm ra chẩm chéo đúng chuẩn vị Tây Bắc
Dưới đây sẽ là cách làm chẩm chéo một cách chi tiết và dễ hiểu nhất dành cho mọi người. Để làm ra được loại thức chấm này mọi người cần nắm rõ hai khâu chuẩn bị nguyên liệu và bước làm. Hãy cùng đến với cách làm ngay dưới đây.
Nguyên liệu cần chuẩn bị
Để có thể làm ra chẩm chéo đúng vị Tây Bắc nhất, mọi người cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:
- Bột mắc khén
- Hạt dổi
- Rau bạc hà ( Rau húng lủi)
- Rau mùi
- Rau mùi tàu
- Gừng
- Ớt tươi
- Tỏi
- Sả
- Muối
Lưu ý rằng, để tạo ra loại thức chấm này, mọi người cần phải chuẩn bị đầy đủ không được thiếu bất cứ loại nguyên liệu nào. Nếu không đủ dù chỉ 1 loại nguyên liệu cũng khiến chẩm chéo trở lên không tròn vị và mất ngon đi rất nhiều.
Cách thức tạo ra chẩm chéo
Để làm ra được loại chẩm chéo cơ bản nhất, mọi người cần chuẩn bị đủ nguyên liệu như đã đề cập như ở trên. Cho tất cả nguyên liệu vào trong cối, lưu ý phải dùng cối giã bằng tay vì khi giã tay bằng cối sẽ đảm bảo nguyên liệu được nhuyễn và thấm đều. Nếu như dùng máy xay sẽ không hòa quyên được hết vị quả các loại nguyên liệu.
Chỉ cần rã đều tay thì sau một khoảng thời gian ngắn là bạn đã có thể tạo ra cho mình một bát chẩm chéo thơm ngon. Các thành phần trong đó như mùi thơm và cay nồng đặc trưng của gừng, sả hòa quyện với vị ngọt mát của nhiều loại rau, sẽ khiến bạn cảm thấy hương vị thơm cay ngọt bùi tan vào trong miệng.
Những loại chẩm chéo thơm ngon nhất
Bất cứ một loại thức ăn hay một loại gia vị nào, thì xuất phát từ phiên bản cơ bản nhất, người ta sẽ làm ra nhiều phiên bản khác nhau tạo ra sự đa dạng trong món ăn. Chẩm chéo cũng vậy, từ loại cơ bản nhiều vùng miền miền đã sáng tạo ra những phiên bản khác nhau để phù hợp với khẩu vị của nhiều người, cũng như phù hợp với nhiều món ăn khác nhau.
Chéo Pà (Chẩm chéo cá)
Đây là loại được làm với thành phần cơ bản cộng thêm cá, cá sẽ được nướng lên sau đó giã nhuyễn chung đều với loại cơ bản. Loại này có vị thơm nồng hơn, tạo cảm cảm giác kích thích cho bất cứ ai thử qua. Chéo Pà thường sẽ được dùng để chấm măng tre luộc, các loại rau rau luộc và măng vầu, có thể thấy loại này thường được chấm với các món rau để tăng sự đậm đà.
Chéo gan gà hay chéo tắp cáy
Chéo tắp cáy hay gọi một cách đơn giản hơn là chéo gan gà, loại này sẽ được làm ra từ nguyên liệu cơ bản và thêm nguyên liệu chính nữa là gan gà hoặc là gan vịt. Gan sẽ được đem đi nướng chín bằng bếp than củi, điều này giúp khử đi mùi tanh của gan. Sau đó sẽ cho vào cối và giã nhuyễn.
Chéo tắp cáy được hay được sử dụng để chấm các loại thịt gia cầm luộc, như thịt gà, thịt vịt. Không chỉ thịt gia cầm luộc mà thịt lợn luộc cũng là món ăn rất phù hợp với thức chấm này.
Chéo nặm xổm hay chéo nước chua
Chéo nặm xổm có thêm một số loại nguyên liệu khác như vừng, nước măng chua và có cả cá nướng như chéo pà. Vừng trắng sẽ được rang cho đến khi chuyển vàng và có mùi thơm, sau đó mang giã thành bột nhỏ mịn nhất có thể.
Sau khi đã chuẩn bị xong sẽ đem trộn lẫn tất cả với nhau, trộn thật đều để hòa quyện hết được các gia vị. Chéo nặm xổm do có nước chua nên sẽ vị hơi chua pha với chút ngọt đậm tạo vị chua ngọt cực kỳ dễ ăn và phù hợp với rất nhiều người. Loại này thường được dùng để chấm các loại rau, đặc biệt là rau cải non.
Chéo pịa
Đây là loại chẩm chéo có vị cực lạ mà nhiều người không thể nghĩ tới, loại này được là từ nước đắng có từ ruột trâu, được một bộ phận người dân bản địa mang đi chế biến thành món chéo pịa độc lạ. Chéo pịa được chưng cùng thịt nghé để tăng mùi thơm.
Sau khi chưng đem đi giã nhuyễn, cho thêm một chút lá chanh rồi trộn đều cùng chéo cơ bản. Chéo pịa có độ bùi, có khả năng kích thích vị giác bằng vị đắng, rất hợp để chấm thịt trâu hấp hoặc luộc, đặc biệt là thịt trâu nướng được coi là ngon nhất.
Chéo Mak Có
Đây là loại chéo làm ra từ quả có vị chua tên là Mak Có. Quả Mak sẽ được xẻ một phần nhân rồi mang đi giã chung với phần chéo cơ bản, tuy nhiên loại này sẽ không cho mắc khén vào. Vị loại chéo này có hương vị nhẹ gồm vị chua, hơi chát và ngọt nhẹ để chấm riêng với rau má luộc.
Chéo non đíp
Đây là loại chéo làm bởi quả non đíp hay còn gọi là ớt chỉ thiên tươi. Ở loại chéo này người ta sẽ đem non đíp đi giã trực tiếp với chéo cơ bản mà không cần nướng để tạo mùi. Đây cũng là loại chéo cách làm đơn giản nhất, thường dùng để chấm mầm trầu non.
Chéo hòm pẻn – Chéo rau mùi
Chèo hòm pẻn có nguyên liệu chính phần lớn là rau mùi. Được làm bằng cách đem chéo cơ bản trộn chung với rau mùi và giã đều, chỉ cần vài bước như vậy là chúng ta đã có được đồ chấm hoàn hảo cho thịt heo luộc hay rau cải luộc.
Chéo khá – Chéo riềng
Loại chéo này được làm bằng cách thái các lát riềng mỏng, thêm một ít lá chanh và giã nhuyễn chung với chéo cơ bản. Loại chéo này có hương vị đắng nhẹ, có độ bùi dùng chấm măng đắng nướng, luộc và ăn kèm cùng một vài loại lá như phăck đứa, phăck tắp cáy, phăck chưa khàu,…
Chéo thúa nâu – Chép đậu tương lên men
Đây là loại chẩm chéo được đánh giá là loại chấm chéo có cách làm phức tạp nhất. Để có thể tạo ra một bát chéo thúa nâu chuẩn vị, ban đầu người ta sẽ phải mang hạt đỗ đi ngâm trong nước, sau đó luộc cho đỗ mềm, tiếp theo là đãi sạch vỏ. Sau khi ráo nước đem gói trong lá cho đã lên men.
Sau khi đã có mùi thơm thì đem trộn lẫn với ớt và muối cho giảm mùi hăng, sau đó nặn thành bánh phơi khô trên bếp. Phải đặc biệt nướng cho vàng thơm sau đó giã với chéo cơ bản sẽ ra được bát chéo thúa nâu hoàn chỉnh. Dùng để chấm thịt lợn, gà, măng.
Có thể bạn quan tâm:
- Nộm hoa chuối – Hướng dẫn các cách chế biến với hoa chuối
- Thịt trâu gác bếp là món gì? Cách làm và bảo quản ra sao?
Kết luận
Chẩm chéo là một loại thực chấm đặc trưng vùng Tây Bắc, và chính là loại thức chấm chuẩn vị cho món thịt trâu gác bếp, gà nướng,… Có rất nhiều loại chẩm chéo khác nhau và cách dùng khác nhau. Chúc mọi người có thể tạo ra được những bát chẩm chéo chuẩn vị nhé.
